“Gemeenten kunnen meer regie nemen over inburgering en participatie”

Hoe staan statushouders ervoor en wat hebben zij nodig?

“Landelijk gezien is de kansengelijkheid van statushouders behoorlijk scheef. Daardoor krijgen zij minder kansen en worden hun talenten niet benut. Dat is nadelig voor hen en voor de hele samenleving. Kijk bijvoorbeeld hoeveel tekorten er zijn in de zorg en in steeds meer sectoren. Vooral de Nederlandse taal en het overbruggen van cultuurverschillen zijn de eerste tijd grote uitdagingen voor statushouders. Maar ook het hulp vinden hiervoor. Bedenk zelf maar eens hoe het is als je in een heel ander land wegwijs moet worden als je niet weet waar je kunt aankloppen. Daarnaast moeten statushouders vooral gezien en gehoord worden, zodat zij als individu behandeld worden, met perspectieven en maatwerk dat nodig is voor hun persoonlijke ‘klantreis’.”

Hoe is Tilburg Kansrijk ontstaan?

“Als gemeente willen we dat statushouders en andere nieuwkomers snel een goede start kunnen maken. Voor statushouders geldt dat het enorm waardevol is als zij zo vroeg mogelijk kunnen inburgeren en participeren. Juist daardoor kun je de Nederlandse taal en cultuur sneller leren. Daarom is het zonde als mensen in een asielzoekerscentrum eerst lang ‘op de bank’ moeten afwachten tot zij aan de slag kunnen. Tilburg Kansrijk is bedoeld als hefboom om het proces van inburgering en participatie te versnellen. Wij willen statushouders vooral eerder op weg helpen met een leerwerktraject voor de zorg. Acht partijen hebben hiervoor de handen ineengeslagen, waaronder twee sociale ondernemingen, zorgwerkgevers, de gemeente, het WerkgeversServicePunt, ROC Tilburg en een welzijnsorganisatie.”

Hoe ziet het leerwerktraject eruit?

“Het traject duurt een jaar, waarbij statushouders en jonge vluchtelingen een leerwerkplek volgen met als doel de uitstroom naar werk bij een van de zorgorganisaties voor mensen met een beperking. Het traject bestaat uit twee blokken van twintig weken. In oktober 2023 zijn 15 statushouders gestart. Er is veel aandacht voor taal- en talentontwikkeling vanuit een ketenaanpak. Daardoor kunnen we goed maatwerk bieden voor individuele behoeften. Die kunnen bij statushouders heel verschillend zijn. Daarom is goede samenwerking en keten-denken zo belangrijk.”

Wat is er nodig voor dit keten-denken?

“Dit staat in Nederland eigenlijk nog in de kinderschoenen. Als centrumgemeente willen wij een voortrekkersrol nemen door verschillende kansrijke leerwerklijnen te ontwikkelen voor nieuwe Tilburgers. We volgen hierin de aanbevelingen die de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) heeft gedaan in het rapport ‘Samenleven in verscheidenheid’. Dit pleit voor actiever overheidsbeleid om nieuwe Nederlanders sneller wegwijs te maken en op te nemen in de samenleving. Eigenlijk is het gek dat overheden hier nog weinig beleid op hebben gemaakt. Gemeenten kunnen hiervoor veel meer de regie nemen, zeker op regionaal niveau. Zo kunnen ze het ook koppelen aan bijvoorbeeld het beleid voor de regionale woning- en arbeidsmarkt.”

Hoe belangrijk is publiek-private samenwerking?

“Die is essentieel, omdat niemand de uitdagingen alleen aankan voor de arbeidsmarkt, woningmarkt en bijvoorbeeld energietransitie. Ook het beleid voor snellere inburgering en participatie van statushouders kan hierdoor veel krachtiger en succesvoller worden. Werk is hiervoor heel belangrijk, maar vooral de toegang naar de werk en de arbeidsmarkt is voor statushouders vaak complex. Dat vereist maatwerk in onderwijs, begeleiding en bemiddeling die partijen samen het best kunnen bieden.”

Wat is uw oproep aan politici, gemeenten en werkgevers?

“Gemeenten: probeer met ‘omdenken’ niet vanuit problemen, maar vanuit kansen naar de uitdagingen te kijken en breng ze bij elkaar. Zodat snellere participatie van statushouders bijdraagt aan de arbeidsmarkt, welzijn, verbondenheid en in ons geval de zorgsector. Werkgevers: kijk hoe beschikbare talenten wél benut kunnen worden. Voor statushouders is taalontwikkelingen belangrijk. In Helmond bieden werkgevers hiervoor samen taalonderwijs aan. Dat zijn oplossingen die enorm helpen om taalontwikkeling te versnellen en drempels te verlagen. Dat is in het belang van iedereen. En ik hoop dat politici in deze onrustige politieke tijden vooral voorbij de onderbuik blijven kijken. En oog houden voor oplossingen, talenten en talentontwikkeling. Dat is hard nodig voor de maatschappelijke uitdagingen en daar heeft iedereen elkaar bij nodig.”