Onze aanbevelingen:

1. Zorg voor transparantie en kwaliteit van profielen van statushouders

Een helder beeld van de mogelijkheden van statushouders is belangrijk om succesvol te matchen naar werk. Ook goede vindbaarheid is belangrijk. Door samen te werken met regionale specialisten kan er gedegen diagnostisch onderzoek worden uitgevoerd naar de kennis en vaardigheden van statushouders om de kansen op de Nederlandse arbeidsmarkt in kaart te brengen. Ook veel leden van de alliantiepartijen hebben hierin veel ervaring.

2. Maak werkfittraject toegankelijk voor iedere statushouder

Vroegtijdig investeren in leren, werken en participatie zorgt ervoor dat statushouders sneller en beter inzetbaar zijn op de arbeidsmarkt. Belangrijk is dat kandidaten werkfit kunnen starten bij werkgevers of dat werkgevers over financiële middelen (kunnen) beschikken waarmee zij zelf werkfittrajecten kunnen organiseren. Gespecialiseerde dienstverleners kunnen een rol spelen bij het werkfit krijgen van statushouders en werkgevers op dit gebied ontlasten, waardoor de kans op succesvolle en duurzame participatie toeneemt. Essentieel is dat de kandidaat, ook in het kader van de inburgering, een duaal traject krijgt aangeboden. Een plek waar hij/zij niet alleen werkervaring opdoet, maar ook de taal leert door op de werkplek als het ware ‘ondergedompeld’ te worden in een Nederlandstalige omgeving. Aangetoond is dat inburgeraars zo veel sneller kunnen werken aan mondelinge taalvaardigheid en communicatieve vaardigheden.

3. Stel jobcoaching ook beschikbaar voor statushouders

Voor een succesvolle integratie op de werkvloer is persoonlijke begeleiding essentieel. Niet alleen op werkgebied heeft een statushouder te maken met een compleet nieuwe context, ook de cultuur, wonen en het leefgebied zijn direct van invloed op de participatie van de persoon. Door deze begeleiding doorlopend en persoonlijk te maken, wordt de kans op duurzame arbeidsparticipatie vergroot, wat zowel gunstig is voor statushouders als voor werkgevers die in hen investeren. Belangrijk is ook dat de jobcoach goed uitlegt aan de statushouder wat het belang is van een eerste baan. Die baan sluit vaak niet aan op het beroep dat de statushouder in het eigen land had, maar is essentieel voor zijn of haar eerste stap op de Nederlandse arbeidsmarkt en helpt voor verdere integratie in de Nederlandse samenleving.

4. Harmoniseer regelingen en werkwijzen, vooral tussen oude en nieuwe wetgeving voor statushouders

Meer uniformiteit in regelingen en werkwijzen is nodig voor succesvolle participatie, vooral tussen oude en nieuwe wetgeving voor statushouders. Momenteel varieert per gemeente hoe budgetten worden ingezet en hoe actief de begeleiding aan de voorkant wordt ingezet. Hoewel de nieuwe wet inburgering een stap in de goede richting is, blijft het verschil met de oude wet (waarin de mensen onder meer zelf hun inburgering moeten regelen) aanzienlijk. Harmonisatie van regelingen en werkwijzen tussen oude en nieuwe wetten is van essentieel belang. Evenals gelijke uitvoering door gemeenten. Op die manier wordt – naast een gelijke kans – duidelijkheid gecreëerd voor de statushouder, werkgever en dienstverleners die een rol spelen in de inburgering en begeleiding naar opleiding en/of werk.

5. Maak werken lonend

Vergroot de positieve prikkel om te werken in plaats van in de uitkeringssituatie te blijven. Probleem is met name dat er onzekerheid of onduidelijkheid is voor mensen over wat er gebeurt met zijn/haar inkomen als hij/zij gaat werken. Het netto inkomensvoordeel bij de stap naar werk is relatief klein. Dat komt door het verlies van toeslagen en andere mogelijke voordelen die bij de uitkeringssituatie horen. Het is van belang om de voordelen van werken en het betere toekomstperspectief dat zij hiermee kunnen bereiken, te benadrukken.

6. Creëer meer kansen op werk voor vluchtelingen

Werk zorgt ervoor dat nieuwkomers in ons land sneller participeren. Dat zagen we eerder bij de Oekraïense vluchtelingen, die wel meteen aan het werk mochten. Nu alle asielzoekers sinds de uitspraak van de Raad van State op 29 november 2023 langer dan 24 weken per jaar in Nederland mogen werken, moeten we deze mogelijkheid verder faciliteren. Leden van de alliantiepartners hebben de ervaring en het netwerk van werkgevers om hierin een belangrijke rol te spelen. Wij roepen op ook voor deze doelgroep de samenwerking tussen onder meer gemeenten, COA, VluchtelingenWerk Nederland en regionale gespecialiseerde dienstverleners te intensiveren.

7. Benut het potentieel van statushouders

Onder de doelgroep statushouders zit een groot potentieel aan – nu nog verborgen – talent voor de Nederlandse arbeidsmarkt. De inzet om deze groep aan de slag te helpen, is vaak groot. Wij roepen leden van de alliantiepartners op om – samen met andere regionale partners – met deze doelgroep aan de slag te gaan en de juiste begeleiding op opleiding en werk te bieden. Bijvoorbeeld door de inzet van een medewerker die de taal van de doelgroep spreekt en de cultuur kent. Dit werkt drempelverlagend. Samen kunnen we ervoor zorgen dat de arbeidsparticipatie van statushouders toeneemt.